Selim Meme Hastalıkları

Ergenlik dönemindeki çocuklarda ve ileri yaştaki erkeklerde daha sık görülür. Tek veya iki taraflı olabilir. Gerçek neden doğumsal anomalilerdir.

Çok sayıda memebaşı-areola (meme başı etrafındaki halka) kompleksi olmasına politelia, çok sayıda meme oluşmasına polimastia adı verilir. En sık koltuk altı ve yakınlarında görülür. Meme başı ve meme başı etrafındaki halkanın oluşmamasına atelia, memenin oluşmamasına amastia denir. Memenin tam gelişmemesi ve küçük kalmasına hipomastia adı verilir.

Hipomastia veya amastia ile birlikte pektoral kasların veya diğer torakal bölge kaslarının yokluğu, el ve kolda anomaliler, kostokondral bileşke anomalileri ile birlikte giden doğumsal anomali Poland Sendromu olarak tanımlanmıştır.

Gelişme Bozuklukları

Puberte çağında memeler eşit şekilde büyümeyebilir. Sebebi belli olmayan bozukluklara idiopatik asimetri adı verilir. Bu hastalarda ya bir meme az gelişmiştir ya da diğeri aşırı büyümüş olabilir. Bir veya iki memenin ergenlik sonrası aşırı büyümesi, östrojen hormonuna doku düzeyinde aşırı duyarlık ile açıklanmak istenmiştir. Bu tür meme büyümelerine virjinal hipertrofi adı verilir. Bazen kendiliğinden geriler. Gerilemeyenlere 18 yaşından sonra küçültme ameliyatı uygulanır. Gebelik ve laktasyon döneminde memeler aşırı büyüyebilir ve bu dönem geçtikten sonra da gerilemeyebilir. Makromasti-gigantomasti ismi verilen bu bozukluk reduksiyon mammoplastisi ile düzeltilir.

Jinekomasti

Erkeklerde bir veya iki memenin kadın memesi şeklinde büyümesi jinekomasti olarak isimlendirilir. Nedeni tam belirlenememiş olmakla birlikte östrojen-androjen dengesizliği olduğu öne sürülmüştür. Erişkin yaştaki erkeklerde görülen jinekomastinin nedeni araştırılmalıdır. Kortizon, cimetidine, uyuşturucu ilaçlar ve maddeler, penicillamine, bazı antiepileptik ilaçlar, böbrek ve karaciğer yetmezliği jinekomastiye yol açabilir. Bazı testis tümörlerinde tek veya iki taraflı jinekomasti oluşabildiğinden testis muayenesi ve ultrasonografik inceleme yapılmalıdır.

Tek taraflı meme büyümelerinde erkeklerde de meme kanseri görülebileceği hatırlanarak bu yönde mamografi ve ultrasonografi ile inceleme yapılmalı, gerekirse ince iğne veya tru-cot biyopsi uygulanmalıdır.

Ergenlikte oluşan jinekomasti genellikle 6-12 ay içinde geriler. Gerilemeyen hastalarda cerrahi yöntemle ve/veya liposuction ile büyümüş bez çıkarılmalıdır.

Meme İnfeksiyonları

Meme infeksiyonları sıklıkla laktasyondaki (memeden süt gelme dönemi) kadınlarda görülür. Meme başındaki çatlaklardan ve açılan süt kanallarından giren bakteriler infeksiyona neden olur. Laktasyon başladıktan 3-4 hafta sonra memede şişlik, kırmızılık, ağrı ve hastanın ateşinin yükselmesi ile kendisini gösterir. Antibiyotik ile tedavi edilir. Sıcak kompres uygulanması önerilir.

Abseleşen olgularda her bir abse tek tek boşaltılmalıdır. Ayrıca geniş yelpazeli antibiyotikler uygulanmalı, laktasyon durdurulmalı ve meme özel süt sağıcı pompalar ile boşaltılmalıdır.

Kronik meme infeksiyonları: Tüberküloz, yüzeysel ve derin mantar infeksiyonları, sifiliz gibi nedenlerle olur.

Mondor Hastalığı: Memenin ve göğüs duvarının yüzeysel venlerinin tromboflebitine verilen isimdir. 2-6 hafta içinde kendiliğinden gerileyebilir. Salisilat ve antiinflamatuvar ilaçların olumlu etkisi vardır. Meme kanseri ile ilişkisi saptanmamıştır.

Mastodini (Mastalji)

Meme ağrısı anlamına gelir. Gerçek nedeni çok iyi bilinmemekle birlikte östrojen-progesteron dengesinde bozukluk, prolaktin fazlalığı veya salgılanma ritminde bozukluk, duktus ektazisi, büyük gergin cidarlı kistlerin varlığı başlıca nedenler arasınadır.

İki farklı tipte ağrı tanımlanmıştır:

  1. Siklik (dönemsel) ağrılar
  2. Nonsiklik (sürekli) ağrılar

Siklik ağrı, genellikle adet döneminin ikinci yarısında şiddetlenen ve reglin başlaması ile azalan veya kaybolan ağrılardır. Nonsiklik ağrıların adet dönemi ile ilgisi yoktur. Daha keskin ve sınırlı ağrılardır.

Fibrokistik Değişiklikler (FKD)

Fibrokistik değişiklik; mikroskobik veya büyük kistler (çapı 3 mm’den büyük), apokrin metaplazi, epitelial hiperplazi, adenozis ve fibrozis ile karakterize bir hastalıktır 25-50 yaşlar aralığındaki kadınlarda görülür. Hastaların çoğunda adetten önceki dönemde başlayan ve kanama ile azalan meme ağrısı, memelerde şişme, ele gelen kitleler başlıca şikayetlerdir.

Tanı ultrasonografide düzgün sınırlı, ince cidarlı kistlerin görülmesi ile konur.

Memede saptanan nonproliferatif ve proliferatif lezyonlar, taşıdıkları meme kanseri riskinin derecesine göre sınıflandırılmışlardır (Tablo 1). Fibrokistik değişikliğin kesin bir tedavisi yoktur. Hastalar kafeinsiz diyetten, doymuş yağların azaltıldığı beslenme şeklinden, stres faktörünün azaltılmasından yararlanabilirler.

Memenin Selim Tümörleri

Fibroadenom (FA): Genellikle 20-30 yaş aralığında görülür. 2-3 cm boyutuna ulaşınca çoğunlukla büyüme durur. Klinik muayenede mobil, sert ve iyi sınırlı kitleler şeklinde ele gelirler.

FA’nın tanısı ince iğne aspirasyon biyopsi veya tru-cut ile yapılabilir. Genç kadınlarda saptanan 2-3 cm çapındaki lezyonlar tanıyı kesinleştirildikten sonra izlemeye alınabilir. Ancak 30-35 yaşın üzerindeki kadınlarda çıkarılması tavsiye edilir.

Tübüler Adenom: FA’nın çeşitidir.

Fillodes Tümörler (Sistosarkoma fillodes) (FT): İyi sınırlı, sert 3-4 cm çapında mobil kitleler şeklinde bulunurlar. 30-40 yaş aralığında daha sık görülür. Çapı 2-3 cm’i geçmeyenlerin, çevresinde 1 cm’lik normal meme dokusu bulunacak şekilde eksizyon yeterlidir. Yüzde 50 kadarı habis olmasalar da lokal nüks gösterirler. FT’lerin yüzde 65 kadarını selim, yüzde 25’ini ara formlar, yüzde 10 kadarını gerçek habis formlar oluşturur. Habis formlarda mastektomi (meme dokusunun alınması) yapılmalıdır.

Papiller lezyonlar: Soliter intraduktal papillomlar en sık rastlanılan lezyonlardır. Daha çok 35-55 yaş arasındaki kadınlarda görülürler. Sıklıkla kanlı veya berrak su şeklinde meme başı akıntısı ile ortaya çıkarlar.

Tümörü Taklit Eden Selim Lezyonlar

Lokalize Sklerozan Adenozis ve Radyal Scar: İnvaziv meme kanseri klinik ve mamografik olarak taklit eder. Sert ve düzensiz bir kitle şeklinde ele gelir. Toplumdan 1.5-2 defa daha yüksek meme kanseri riski taşır.

Radyal scar: Sklerozan adenozise çok benzer. Yüksek kanser riski taşımaz. Ancak klinik bulguları ve mamografik görüntüsü kansere benzediği için ayrıca tanıda önem taşır.

Duktus Ektazisi: Duktus ektazisi genellikle perimenopoz ve premenopozal dönemde ortaya çıkar. Duktal ektazi meme karsinomu riskini arttırmayan bir lezyondur.

Yağ Nekrozu: Genellikle göğüs duvarı ve meme travmaları (emniyet kemeri sıklıkla neden olur) sonrası ortaya çıkar. Büyük memeli kadınlarda spontan (veya fark edilmeyen minör travmalar sonrası) görülür. Meme kanseri riski taşımaz.