Her türlü intra-abdominal girişimden sonra en çok korkulan komplikasyonlardan birisi enterokütan fistül gelişmesidir.
İlk 3-4 gün içinde ortaya çıkan fistüller anastomozdaki teknik yetersizlik, nekroz veya unutulmuş barsak yaralanması nedeniyle ortaya çıkarlar ve erken dönemde müdahale edilmelidirler.
Postoperatif dönemde ortaya çıkan fistüller genellikle 5-11 günler arasında ortaya çıkarlar. Fistül olan barsak segmentinin devamlılığı yoksa (distal obstrüksiyon), fistül geniş bir abse poşuna açılıyorsa, hastalıklı barsak segmentinden fistül olmuşsa, fistül olan barsak segmenti cilde 2 cm’den daha yakın ise, fistül traktında yabancı cisim var ise fistülün spontan olarak kapanması ileri derecede zordur. Fistül olan yerin de spontan kapanma ile ilişkisi vardır. Gastrik, lateral duodenum ve ileal fistüller daha zor kapanırken özofageal, jejunal, duodenum stumpu, pankreatikobilier ve kolonik fistüllerin spontan kapanma olasılıkları daha yüksektir.
Uzamış ameliyat sonu ileusu ve septik bulgular genellikle hastalarda mevcuttur. Ateş, taşikardi, lökositoz, hipotansiyon, taşipne gibi septik inflamatuar yanıtın bulguları hastalarda görülebilir. Bazen intra-abdominal abse, eviserasyon, yara infeksiyonu ve abdominal kompartman sendromu gibi bulgular ile karşımıza çıkabilir. Bazen de hiçbir bulgu olmadan intestinal içeriğin yaradan veya drenlerden gelmesi ile tanı konulabilir. Kontrastlı grafiler ile tanı konulabileceği gibi endoskopik tetkikler ve fistül traktından yapılan kontraslı grafiler ile de tanı konulabilir. Hastaya metilen mavisi gibi renkli bir maddenin içirilmesi de tanıda yardımcı olabilir. Ultrasonografi, tomografi ve magnetik rezonans tanı için kullanılabilir.
Pankreatik fistüllerde fistül miktarı 200 ml/gün’den fazla ise yüksek debili, az ise düşük debili fistül ismi verilir. İntestinal kaynaklı fistüllerde ise 500 ml/gün’den fazla ise yüksek debili, az ise düşük debili fistüllerden söz edilir. Yüksek debili fistüllerde spontan kapanma olasılığı daha azdır.
Resüsitasyon ve stabilizasyon
Rehabilitasyon ve iyileşme
Definitif rekonstrüksiyon
Sepsisin ortadan kalkması ile fistüllerin çoğu 3-6 haftada kendiliğinden kapanır. İki ay içinde kendiliğinden kapanmayan fistüllerin spontan kapanmayacağı düşünülür.